Tarcze Korby, zębatki rowerowe

Tarcze korby, czyli zębatki rowerowe. Serce każdego napędu

Żeby jechać na rowerze, trzeba pedałować. Do tego potrzebny jest napęd, a on składa się z kilku części. Są to między innymi tarcze korby, czyli zębatki rowerowe przednie. Jak te części działają? Kiedy należy je wymienić? I na co zwracać uwagę podczas zakupu?

Mechanizm korbowy to jeden z najważniejszych elementów roweru. Jak działa? Składa się z dwóch ramion zamocowanych w osi suportu oraz z kół zębatych. Do ramion korby montowane są pedały - platformowe lub zatrzaskowe. Siła wykorzystywana do pedałowania jest przetwarzana w ruch przekładni łańcuchowej, która zaś doprowadza do kręcenia się tylnego koła. 

Ramiona korby różnią się długością - najpopularniejsze to 170 i 175 mm, ale można znaleźć też ramiona o długości od 165 do 180 mm. Krótsze korby polecane są niższym osobom oraz tym rowerzystom, którzy chcą kręcić z większą kadencją. Jako ciekawostkę można podać fakt, że Tadej Pogacar w kapitalnym dla niego sezonie 2024 zdecydował się na ramiona o długości 165 mm, które jego sztab uznał za najbardziej efektywne dla osiągów Słoweńca. 

Tarcze korby rowerowej. Czy mniej znaczy lepiej?

Tarcze korby są kluczowe dla odczuć z jazdy. W ostatnich latach ich liczba uległa znacznemu zmniejszeniu. W zawodniczych rowerach mtb normą stała się jedna zębatka korby, najczęściej o rozmiarze od 32 do 36 zębów. Kiedyś w napędach 1x popularne były także zębatki 30T, ale z pojawieniem się kaset 12-rzędowych stały się zdecydowanie mniej popularne. Dziś (podobnie jak 28T) w napędach 1x12 korzystają z nich głównie amatorzy w górach. 

Dlaczego napędy jednorzędowe stały się tak popularne? W terenie o zróżnicowanym ukształtowaniu, gdzie podjazd szybko zamienia się w zjazd i odwrotnie, zmiana położenia łańcucha na tarczach korby rowerowej bywała problematyczna. Trzeba było lekko odpuścić pedałowanie i zaczekać na zmianę biegu. Nawet jeśli trwało to tylko ułamek sekundy, to straty mogły okazać się bardzo kosztowne. Wzrastało również ryzyko, że coś pójdzie nie tak i łańcuch spadnie. 

Wyrzucenie przedniej przerzutki i zwiększenie liczby trybów na kasecie rozwiązało te problemy. W napędach jednorzędowych zęby tarczy musiały zostać zaprojektowane tak, żeby łańcuch lepiej trzymał się zębatki i nie spadał.  

W rowerach górskich przeznaczonych do rekreacyjnej jazdy nadal pojawiają się dwie lub nawet trzy tarcze korby rowerowej. To nic złego, a dla wielu mniej zaawansowanych użytkowników, którzy nie gonią za każdą sekundą, takie rozwiązanie jest bardziej komfortowe. Często niewytrenowani rowerzyści nie potrafią jechać z tak dużą kadencją jak osoby trenujące, dlatego napęd jednorzędowy może być w ich przypadku nieskuteczny.

Jakie tarcze korby do roweru szosowego?

Napędy jednorzędowe pojawiają się też w rowerach szosowych, ale zdecydowanie rzadziej. Nadal najpopularniejsze są dwa blaty. Zębatki do roweru przednie w rowerach szosowych najczęściej dostępne są w konfiguracjach 53-39, 52-36 lub 50-34. Im ich mniej, tym teoretycznie łatwiej się kręci.

Różnica jest odczuwalna szczególnie na dłuższych, stromych podjazdach, gdy chcesz jeszcze zredukować, a po naciśnięciu manetki okazuje się, że to już najłatwiejszy bieg. Duże znaczenie w tej sytuacji ma także rozmiar kasety - najczęściej do 28, 30 lub 32 zębów. W tym przypadku im większe zębatki rowerowe tylne, tym łatwiej.

W przypadku doboru przełożeń wiele zależy także od liczby trybów w kasecie. W rowerach szosowych funkcjonują kasety posiadające od siedmiu do dwunastu zębatek. To one decydują o dostępnym zakresie biegów. 

Jak wybrać tarcze korby?

Czym kierować się przy wyborze liczby zębów - zarówno w rowerze górskim, jak i szosowym? Wiele zależy od upodobań i charakterystyki jazdy. Jeśli jeździsz z mniejszą kadencją i bardziej siłowo przepychasz pedały, to lepiej będzie ci się jeździć na większych zębatkach korby, ponieważ nie będziesz musiał rozkręcać kadencji do dużych wartości, aby osiągnąć pożądaną prędkość. Jeśli jednak wolisz pedałować bardzo dynamicznie, w dużej kadencji, to lepiej sprawdzi się mniejsza zębatka do roweru.

Ważne jest też ukształtowanie terenu, po którym jeździsz najczęściej. Jeśli mieszkasz w górach albo w miejscu obfitującym w podjazdy, to przydadzą się lżejsze przełożenia. Jeśli jednak więcej niż 300 metrów przewyższenia robisz raz na miesiąc, to możesz postawić na twardsze biegi.

Liczba zębatek z przodu ma duży wpływ na zużycie kasety. Jest to logiczne - większa zębatka sprawi, że rzadziej będziesz używać najmniejszych koronek na kasecie, które zużywają się zdecydowanie najszybciej. 

Kiedy wymienić tarcze korby?

Nawet najlepsze zębatki rowerowe przednie i zębatki rowerowe tylne zużywają się. Wpływ na tempo zużycia ma liczba przejechanych kilometrów, styl jazdy i dbanie o napęd. Jeśli będziesz go regularnie czyścił i smarował, to posłuży dłużej. Kiedy należy wymienić zębatki? Po kilku latach stracą one swój pierwotny kształt i będzie widać wyraźne ubytki. Pogorszy się też precyzja działania napędu, a różnica może być odczuwalna przy zmianie biegu. 

Rynek napędów rowerowych został zdominowany przez dwóch producentów. Zębatki do korby Shimano oraz zębatki do korby SRAM od lat potwierdzają najwyższą jakość pracy i wykonania oraz bardzo dużą wytrzymałość. Zakup części tych marek daje pewność, że sprzęt posłuży przez długie lata i nie zawiedzie nawet w najtrudniejszych warunkach. 

Na co uważać podczas wyboru zębatek przednich?

Kluczowym parametrem do montażu nowej tarczy do ramienia korby jest odległość między śrubami mocującymi oraz ich liczba. Kupując nową część, należy pamiętać, co dotychczas było zamontowane w rowerze, aby zachować kompatybilność. Jeśli masz napęd rowerowy SRAM, to kupno korby Shimano nie ma sensu. Musisz też dostosować nowe części do liczby przełożeń. 

Jeśli tego dopilnujesz, to nie musisz trzymać się poszczególnych grup - można mieszać na przykład korbę XT z kasetą i przerzutką SLX .

Pamiętaj, że napęd rowerowy to konstrukcja złożona z kilku elementów. Tarcze korby, łańcuch, kaseta, przerzutki - każda z tych części musi być w dobrym stanie, jeśli napęd ma działać prawidłowo. Odpowiednia konserwacja i regulowanie są bardzo ważne. Nawet jeśli kupisz najlepsze tarcze korby, to bez współpracy z pozostałymi częściami nie spełnią one swojego zadania.

Warto podkreślić także, że niektóre kasety mają możliwość, aby wymienić tylko poszczególne zębatki rowerowe tylne. To oszczędność pieniędzy, gdyż nie trzeba wymieniać całej kasety.