Części rowerowe
Hamulce tarczowe zdominowały rynek rowerów górskich i trekkingowych, a od niedawna są też bardzo często spotykane w rowerach szosowych. Jak wybrać tarcze hamulcowe, aby cieszyć się z wysokiej siły i skuteczności hamowania? Na co należy zwrócić uwagę podczas zakupu?
Hamulce tarczowe zapewniają komfortowe i skuteczne hamowanie w każdych warunkach pogodowych. Są pod tym kątem zdecydowanie bardziej efektywne od hamulców szczękowych, a różnica jest widoczna szczególnie na mokrej lub błotnistej nawierzchni. Przewagą tarczy hamulcowej jest też fakt, że nie doprowadza ona do zużywania i niszczenia obręczy jak w hamulcach szczękowych oraz nie jest wrażliwa na warunki atmosferyczne, zawsze zapewniając skuteczne hamowanie.
Hamulce tarczowe najpierw pojawiły się w rowerach górskich MTB, ale z upływem czasu zaczęto je po drobnych modyfikacjach montować także w innych typach rowerów – na przykład w szosówkach czy przełajach.
Doświadczenia zawodników oraz zwyczajnych rowerzystów wskazują, że hamulce tarczowe zdominowały rynek. Ich skuteczne działanie sprawiło, że są powszechnym elementem wyposażenia rowerów szosowych, choć pierwotnie nawet zawodowi kolarze wyrażali obawy.
Tarcze hamulcowe rowerowe wytwarzane są ze stali lub stopów stalowo-aluminiowych. Standardowo mają 2 mm grubości, choć czasem dla zmniejszenia masy stosuje się 1,7 bądź 1,8 mm. Wraz z zużywaniem grubość tarczy spada. O konieczności wymiany świadczą: nierówna powierzchnia, utrata grubości do 1,4 mm, wybłyszczenie materiału lub korozja.
Aby korzystać z hamulców tarczowych, rama roweru musi być wyposażona w mocowanie dla zacisku hamulca tarczowego, a piasta koła przystosowana do montażu tarczy hamulcowej.
Po naciśnięciu dźwigni hamulca znajdującej się na kierownicy, okładziny hamulcowe zaciskają się na tarczy umieszczonej na piaście, a wywołane w ten sposób tarcie doprowadza do wytracenia prędkości.
W hamulcach mechanicznych działanie jest uruchamiane za pomocą stalowej linki. W hamulcach hydraulicznych wykorzystywany jest olej mineralny (lub płyn hamulcowy w SRAM) i tłoczki równomiernie dociskają klocki hamulcowe do tarczy. Dzięki temu hamulce hydrauliczne charakteryzują się większą siłą hamowania i lepszą modulacją, a także potrzebują mniej siły do hamowania.
Różne rodzaje rowerów mają inne mocowania tarcz hamulcowych. Najczęściej w rowerach górskich są to Post Mount (PM), natomiast w rowerach szosowych – Flat Mount (FM). Zdarza się jednak, że niektóre rowery MTB mają standard FM,natomiast szosy oraz gravele - standard PM.
Hamulce tarczowe w rowerze górskim mają być wydajne i pozwalać na dokładną kontrolę prędkości. W rowerze szosowym szczególnie ważne są także masa i aerodynamika, a w rowerze trekkingowym należy zwrócić uwagę na niezawodność komponentu.
Niektóre modele tarcz mogą współpracować tylko z kompatybilnymi modelami klocków hamulcowych, dlatego przed zakupem należy dokładnie zapoznać się z opisem produktu.
Tarcze współpracujące z klockami metalicznymi zapewniają dużą siłę hamowania i wytrzymałość. Z kolei w połączeniu z okładzinami żywicznymi siła hamowania jest mniejsza. Pośrednim rozwiązaniem są klocki półmetaliczne.
Głównym kryterium wyboru tarcz hamulcowych jest ich rozmiar. Każdy widelec ma maksymalną wielkość, którą może obsłużyć. Na rynku spotykane są obecnie tarcze o rozmiarach 140 mm, 160 mm, 180 mm i 203 mm. Najprościej tłumacząc, im większa tarcza, tym większa siła hamowania.
W rowerach górskich często spotykane są tarcze hamulcowe do roweru 180 mm z przodu i 160 mm z tyłu, co zapewnia odpowiednią skuteczność hamowania. Tarcze 203 mm trafiają do enduro, natomiast największe tarcze - takie jak 220 mm - montowane są w przednim kole w takich dyscyplinach jak downhill. Rowery zjazdowe mają widelce przystosowane do większych rozmiarów tarcz.
Eksploatowane tarcze hamulcowe mogą się nagrzewać. Bardziej zaawansowane modele tarcz hamulcowych są wyposażone w radiator, który odprowadza ciepło i zmniejsza temperaturę podczas wymagającego użytkowania.
W Mrozbike dostępne są tarcze hamulcowe rowerowe Shimano, SRAM oraz Baradine, które zapewniają wysokość jakość działania i wytrzymałość.
Tarcze hamulcowe rowerowe mogą być mocowane na piaście na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest montaż na 6 śrub, który jest tańszy. Śruby przykręcane są za pomocą kluczy Torx, jednak trzeba to robić bardzo ostrożnie, aby tarcza została osadzona w prawidłowej pozycji. Należy także uważać na wartość momentu dokręcania śrub - najczęściej jest to między 40 a 60 Nm.
Druga z metod to Centerlock, czyli system opatentowany przez Shimano, w którym wykorzystuje się wielowpust blokowany pierścieniem. Dzięki temu konstrukcja jest sztywniejsza i nie ma ryzyka, że siła nacisku będzie się nierówno rozkładać na tarczę, gdy jedna ze śrub poluzuje się. Do obsługi tego systemu wymagany jest specjalny klucz Shimano lub innego producenta, który służy również do zdejmowania kaset lub suportów w systemie HT2.
Prawidłowo użytkowana tarcza hamulcowa rowerowa służy długo i nie sprawia żadnych problemów. Dlatego warto co jakiś czas odtłuścić tarcze i pozbyć się zabrudzeń. Efektem będzie nie tylko skuteczniejsze hamowanie, ale też cichsze działanie hamulców.