Części rowerowe
Dobór odpowiednich przełożeń pozwala na osiągnięcie maksymalnej efektywności i przyjemności z jazdy. O tym, ile biegów będziesz miał do dyspozycji i jak będziesz odczuwał ich zmianę, decydują w znacznej mierze kasety rowerowe. Wybór odpowiedniej jest związany z terenem, w jakim jeździsz oraz stopniem wytrenowania.
Kaseta rowerowa jest to część układu napędowego, która składa się z zębatek nałożonych na bębenek tylnej piasty. Koronki kasety najczęściej zostają wykonane ze stali, choć zdarza się też, że największe są tworzone z aluminium.
Dzięki kasecie praca nóg przekładana jest na napędzanie tylnego koła. Obecnie kaseta rowerowa najczęściej posiada od 9 do 12 biegów, choć zdarzają się też inne – nadal w użyciu są kaseta 7-rzędowa czy kaseta 8-rzędowa. W większości rowerów dostępnych na rynku zamontowana jest kaseta Shimano lub Sram. Komponenty obu tych marek dostępne są w sklepie Mrozbike.
W ostatnich latach zakres przełożeń proponowany przez kasety rowerowe uległ znaczącemu zwiększeniu. Wynika to z wprowadzenia napędów jednorzędowych w rowerach górskich, które nie mają przedniej przerzutki. Z tego powodu do powszechnego użytku weszły kasety rowerowe 11-, a ostatnio też 12-rzędowe.
Gdy zastanawiasz się, jaka kaseta rowerowa będzie dla ciebie odpowiednia, ważną informacją jest nie tylko liczba biegów, ale również dostępny zakres przełożeń. Jest to wiadomość, jaki rozmiar ma największa i najmniejsza koronka kasety rowerowej. Najczęściej najcięższy bieg ma 10 lub 11 zębów, zaś najlżejszy maksymalnie 52 zęby w rowerze górskim i do 36 zębów w rowerze szosowym. Jest to zależne między innymi od producenta i liczby przednich zębatek.
Większa liczba zębów w największych koronkach kasety rowerowej ułatwi pokonywanie stromych wzniesień. Warto również zwrócić uwagę na stopniowanie przełożeń. Im mniejsze są skoki między poszczególnymi biegami, tym łatwiej jest szybko złapać rytm pedałowania po zmianie przełożeń, co w przypadku podjeżdżania pod wymagającą górkę jest bardzo istotne. Na informację, jaką największą zębatkę oferuje dana kaseta rowerowa, powinny więc szczególnie zwrócić uwagę osoby mniej wytrenowane lub częściej jeżdżące w górzystym terenie.
Najmniejsze koronki kasety rowerowej umożliwiają zaś rozwinięcie większej prędkości. Zwłaszcza mniej wprawieni rowerzyści mogą mieć problem, aby szybko rozpędzić się na lżejszych trybach. W tym przypadku dużą rolę odgrywa co prawda rozmiar przednich zębatek, ale również najmniejsze koronki kasety mogą okazać się kluczowe, gdy będziesz chciał rozwinąć maksymalną prędkość na zjeździe lub podczas sprintu.
Kadencja to liczba obrotów korbą na minutę. Jej wartość uzależniona jest od preferencji rowerzysty, pokonywanej trasy, a także dostępnego zakresu biegów. Wytrenowani kolarze osiągają średnio między 80 a 100 obrotów, choć potrafią kręcić z wartościami nawet 120.
Dzięki pedałowaniu z dużą częstotliwością rower jest skutecznie napędzany przy jednoczesnym dbaniu o kolana i kondycję mięśni. Nie można jednak wybierać zbyt lekkich przełożeń, gdyż wówczas pedałowanie nie jest efektywne. Tym łatwiej dopasować kadencję, im więcej zębatek ma kaseta rowerowa. Zmiana biegu jest wówczas płynniejsza i mniej odczuwalna dla nóg.
Ciasne stopniowanie, umożliwiające komfortowe dopasowanie kadencji, występuje zwłaszcza między mniejszymi koronkami kasety. W lżejszych biegach, zwłaszcza w mtb, skoki są już nieco większe. Ma to jednak umożliwić wspinaczkę pod najtrudniejsze podjazdy, gdy zdecydowanie ważniejsze od kadencji jest uniknięcie zatrzymania przy jednoczesnym generowaniu odpowiedniej mocy umożliwiającej wjazd na szczyt.
Kaseta rowerowa odpowiada za prowadzenie łańcucha i płynną zmianę przerzutek. Zbyt długa jazda na jednej kasecie może sprawić, że pogorszą się zarówno osiągi, jak i komfort jazdy - praca całego napędu będzie przerywana i biegi nie będą wchodzić prawidłowo.
Dzieje się tak, gdyż wraz z kolejnymi przejechanymi kilometrami zęby w kasecie ścierają się, tracąc swój pierwotny kształt. W nowej kasecie wierzchołki zębów są płaskie, zaś w zużytej robią się trójkątne, przez co świeżo założony łańcuch nie może się dopasować i przeskakuje. Jego spasowanie może zająć dużo czasu, a w przypadku silnie zużytych kaset bywa niemożliwe. Również zbyt długa jazda na jednym, wyciągającym się łańcuchu negatywnie wpływa na jakość kasety i skraca jej żywotność.
Najlepszym rozwiązaniem jest regularne sprawdzanie zużycia kasety i wymiana na nową, zanim zaczną się problemy. W niektórych modelach może zostać wymieniona pojedyncza koronka kasety. Taką możliwość oferują w niektórych modelach kaseta Shimano i kaseta SRAM. Wówczas zamiast kupować cały komponent, możesz wymienić kilka najbardziej zużytych zębatek.
Kasety rowerowe są wymieniane z kilku powodów. Pierwszym jest oczywiście jej zużycie. Wówczas najłatwiej zakupić ten sam model, z którego korzystałeś dotychczas. Może jednak dojść do sytuacji, że powodem wymiany kasety będzie chęć zmniejszenia wagi roweru czy poprawa działania napędu. Wówczas właściwym wyborem może być kaseta rowerowa z wyższej klasy. Jeśli jednak chcesz zmienić liczbę dostępnych biegów, oprócz wymiany kasety rowerowej musisz wymienić także większość innych elementów napędu.
Poszczególne części muszą być ze sobą kompatybilne i liczba biegów w kasecie musi współgrać z rodzajem manetki, tylnej przerzutki czy łańcucha. Kaseta 9-rzędowa nie będzie bowiem współpracować z manetką obsługującą 7 biegów i łańcuchem 8-rzędowym.