Bardzo często najlepszy na trasie jest nie ten, który rozwinie największą prędkość, ale ten, który na zjazdach, zakrętach i technicznych odcinkach będzie czynił największy pożytek ze skutecznych dohamowań, a także będzie unikał upadków. Dlatego tak ważne są sprawne hamulce rowerowe tarczowe, które zagwarantują dobrą jakość hamowania, a także modulację i przede wszystkim - bezpieczeństwo.
W przeszłości w rowerach górskich popularne były hamulce v-brake, a w rowerach szosowych hamulce szczękowe typu dual-pivot. Były tanie, miały niską masę i były proste w naprawach. Zużywały jednak obręcz i - zwłaszcza w trudniejszych warunkach pogodowych oraz na stromych zjazdach - nie gwarantowały tak dobrej jakości hamowania z powodu ograniczonej siły nacisku.
Dlatego dziś nikt nie wyobraża sobie jazdy w terenie bez hamulców tarczowych, a i na szosie tarcze coraz częściej wypierają tradycyjne rozwiązania.
Hamulce rowerowe tarczowe można podzielić na dwa rodzaje: mechaniczne oraz hydrauliczne. W pierwszym z wymienionych typów mechanizm jest uruchamiany przez stalową linkę. Takie rozwiązanie zapewnia nieco lepszą siłę hamowania niż w hamulcach szczękowych, zwłaszcza w trudnych warunkach pogodowych, ale dość trudno dozować siłę hamowania. W przypadku bardziej dynamicznej jazdy, gdy pojawia się konieczność dohamowania, mogą więc okazać się nieskuteczne. Dobrze za to sprawdzą się w rowerach trekkingowych.
W hamulcach hydraulicznych mechanizm jest wprawiany w ruch z wykorzystaniem płynu hamulcowego, co zapewnia wyraźnie lepszą modulację i siłę hamowania. To najbezpieczniejszy rodzaj hamulców, który gwarantuje dobrą jakość działania w każdych warunkach pogodowych. Dlatego hydrauliczne hamulce tarczowe do roweru świetnie sprawdzają się w dynamicznej jeździe górskiej, gdzie w trudnym, krętym i stromym terenie ich precyzja jest na wagę złota. Hamulec rowerowy tarczowy nadal budzi kontrowersje w kolarstwie szosowym, ale powoli wypiera tradycyjne rozwiązania.
Hamulce rowerowe tarczowe często mają decydujący wpływ na bezpieczeństwo i szybkość przejazdu. Korzyści z ich używania są bardzo duże. Gwarantują o wiele wyższą jakość pracy niż hamulce szczękowe. W kolarstwie pojawia się zaś coraz więcej tras i zjazdów, które wymagają bardzo dokładnej precyzji hamowania zapewnianej tylko przez tarcze.
Hamulce rowerowe tarczowe hydrauliczne są zdecydowanie droższe od mechanicznych i trudniejsze w serwisie. Dla wielu osób regulacja, wymiana klocków hamulcowych lub płynu hamulcowego wymaga wizyty w serwisie rowerowym.
Zacisk hamulca tarczowego jest umieszczony na przednim widelcu lub na ramie (tylny), zaś tarcze hamulcowe na piastach koła.
Dostępne są tarcze hamulcowe w różnych rozmiarach. Im większa, tym lepsza siła hamowania i chłodzenie, ale jednocześnie większa waga. W typowych rowerach górskich z reguły montuje się tarcze o średnicy 160-180 mm (często większą na przód), ale w rowerach enduro - nawet 203 mm. Z uwagi na ogromną siłę, jaką takie tarcze przenoszą na widelec, musi być on do nich przystosowany.
Co jakiś czas konieczne jest czyszczenie i regulowanie hamulców. Dzieje się tak, kiedy zauważalny jest spadek siły hamowania, klamka hamulca wpada głębiej niż zwykle lub gdy w czasie jazdy słychać ocieranie tarczy hamulcowej albo w trakcie hamowania słychać pisk.
Często wystarczy wyczyszczenie układu hamulcowego. Dlatego ważne jest regularne utrzymywanie jego czystości. Służą do tego odtłuszczacze rowerowe, którymi należy przecierać tarcze i klocki, które następnie można doczyścić także papierem ściernym. Polecana jest gramatura 120 g.
Warto też pamiętać, aby tarcze myć jako ostatnie - nie ma wówczas ryzyka, że ponownie zabrudzą się, gdy będziemy czyścić napęd, koła albo ramę.
A co, jeśli czyszczenie nie wystarczy? Podczas regulacji mechanicznych hamulców tarczowych ustala się odległości klocków hamulcowych względem tarczy. Należy także sprawdzić, czy zacisk hamulca tarczowego jest ustawiony równolegle względem tarczy.
W hydraulicznych hamulcach tarczowych układ hamulcowy może się zapowietrzyć w czasie transportu ze zdjętym kołem. W tym przypadku regulacja jest dużo bardziej skomplikowana niż przy hamulcach mechanicznych. Wówczas warto udać się do profesjonalnego serwisu, który ma wiedzę, jak naprawić Twój hamulec rowerowy tarczowy.
Jeśli jednak chcesz się tym zająć sam, możesz wyciągnąć klocki hamulcowe wraz ze sprężynką rozpychającą, odkręcić jedną ze śrub płynu hamulcowego, podłożyć szmatkę pod otwór i rozepchnąć tłoczki, aby doprowadzić do pozbycia się nadmiaru płynu z powietrzem. Następnie należy wytrzeć klamkę, zamontować zdemontowane wcześniej części i sprawdzić, jak hamulec będzie zachowywał się po kilku naciśnięciach klamki.
W hamulcach tarczowych warto także co jakiś czas kontrolować dokręcenie tarczy hamulcowej. Bezpieczeństwo przede wszystkim!